مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری کدام اند؟ (آموزش کاربردی مفاهیم اولیه حسابداری)

همانطور که می دانید به غیر از زبان انسان، زبان های زیادی در دنیا وجود دارد که از هر کدام برای منظور خاصی استفاده می شود. به طور مثال ما زبان باینری را داریم که زبان مورد استفاده در علم کامپیوتر است. یکی دیگر از زبان های مورد استفاده در علم، حسابداری است. با کمک این زبان است که می توان موقعیت مالی سازمان ها را بررسی کرده و به حساب مالی شرکت رسیدگی کرد. در این مقاله قصد داریم تا در رابطه با مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری صحبت کنیم. اگر به موضوع حسابداری علاقه مندی پیشنهاد می کنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا با مفاهیم اولیه حسابداری آشنا شوید.

حسابداری به چه معناست و به چه کاری حسابداری می گویند؟

حسابداری یکی از مفاهیم بسیار پر کاربرد در دنیای امروز است. در واقع حسابداری یک دانش است که در آن اطلاعات مربوط به معاملات و عملیات های مالی و یا رویداد هایی که دارای اثرات مالی هستند را جمع آوری کرده، به تجزیه و تحلیل آن می‌پردازد و در نهایت ثبت، طبقه بندی، تجمیع و تلخیص و گزارش می کنند.

بنابراین اگر بخواهیم به زبان ساده حسابداری را تعریف کنیم می‌توان گفت حسابداری علمی است که به جمع آوری اطلاعات مالی و تجزیه و تحلیل آن می‌پردازد. هدف حسابداری ارائه گزارشهای مالی می باشد. یعنی حسابدار بعد از اینکه امور حسابداری را انجام داد باید نسبت به تنظیم و ارائه گزارش مالی اقدام نماید. در ادامه اين مقاله شما را با يکي ديگر  از مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری يعني گزارش حسابداري آشنا مي کنيم.

اما گزارش حسابداری چیست و چه انواعی دارد؟

معمولاً گزارشات حسابداری را به دو نوع تقسیم می‌کنند. اول گزارشات درون سازمانی است و دوم گزارشات برون سازمانی.

 همانطور که از نام آنها بر می‌آید گزارشات درون سازمانی به گزارشات داخلی و درونی شرکت اطلاق می‌شود که حسابداران آن را باید به مدیران و افراد ذینفع شرکت ارائه دهند. اما گزارشات برون سازمانی گزارش هایی هستند که شرکت آنها را برای افراد ذینفعی که در بیرون از سازمان وجود دارند ارائه می دهند. به طور مثال گزارش‌هایی که برای لیست بیمه، مالیات، حقوق و مواردی از این قبیل ارائه می‌شود جزو گزارشات برون سازمانی محسوب می شود.

فرمول اصلی حسابداری

علم حسابداری یک فرمول اصلی دارد که بسیار معروف و مشهور می باشد. در واقع این فرمول یک معادله اساسی است که تمامی سرفصل های حسابداری بر اساس آن ارائه می شود. شاید بتوان این فرمول را الفبای حسابداری دانست. این فرمول عبارت است از دارایی برابر است با بدهی بعلاوه سرمایه.

دارایی چیست؟

دارایی یکی از مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری است و به کلیه اموال، مطالبات و یا منابع متعلق به یک شرکت را گویند که به واسطه معامله و یا عملیات مالی به دست آمده است. دارایی ها قابل شناسایی و تبدیل به پول هستند و همچنین دارای منافع آتی هستند.

 دارایی‌ها به سه قسمت اصلی تقسیم می‌شوند: دارایی‌های جاری، دارایی های ثابت و دارایی های نامشهود. دارایی های جاری آن دسته از دارایی ها هستند که یا به صورت وجه نقد وجود دارند. و یا اینکه می توانند ظرف مدت یک سال به وجه نقد تبدیل شوند. دارایی های نامشهود نیز دارایی هایی هستند که در واقع دیده نمی شوند و یا اینکه به صورت ناملموس هستند.

اما دارایی های ثابت دارایی هایی هستند که سه ویژگی زیر را دارد. استهلاک پذیر هستند. قدرت نقدشوندگی آن ها نسبت به دارایی جاری کمتر است. و همچنین به منظور استفاده در شرکت تهیه می‌شوند.

بدهی چیست؟

بدهی شامل تعهداتی میباشد که یک شرکت در مقابل افراد و یا شرکت‌های دیگر دارد و این تعهدات به وسیله معاملاتی که در گذشته اتفاق افتاده است به وجود آمده است. اگر بدهی ها ظرف یک سال مالی تحصیل شوند به عنوان بدهی جاری و اگر بیش از یک سال زمان ببرند عنوان بدهی بلند مدت را به خود می گیرند.

سرمایه چیست؟

سرمایه به عنوان حق مالی صاحبان و یا صاحب یک شرکت از دارایی های آن موسسه است. و بر اساس فرمول ذکر شده به این معنا می باشد که با پرداخت بدهی ها از کلیه دارایی ها هر چیزی که باقی بماند به عنوان سرمایه شناخته می شود.

مهم ترين مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری

علاوه بر سه مورد دارایی، سرمایه و بدهی که جزو مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری هستند؛ برخی دیگر از مفاهیم نیز وجود دارند که شامل همین مفاهیم اولیه می شوند. از این موارد می توان به نمونه های زیر اشاره کرد:

– مفهوم بدهکار و بستانکار:

بدهکار و بستانکار در علم حسابداری با چیزی که ما در زندگی روزمره استفاده می‌کنیم اندکی متفاوت است. در علم حسابداری حسابی که در ثبت رویدادهای مالی در حالت دریافت قرار دارند بدهکار نامیده می شوند و حسابی که به صورت وضعیت پرداخت است را بستانکار می گویند.

– درآمد: به کلیه در آمدهایی که از طریق فروش کالا، انجام خدمات برای مشتریان و یا سایر فعالیت های یک شرکت در یک دوره مالی به دست می آید و باعث کاهش بدهی ها و همچنین افزایش دارایی ها می شود درآمد میگویند.

– هزینه: از دیگر مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری، هزینه است. هر موسسه مالی و شرکتی برای اینکه بتواند فعالیت های مربوط به شغل خود را انجام دهد احتیاج به مخارجی مانند خرید مواد، پرداخت دستمزد، پرداخت هزینه هایی مانند اجاره آب و هزینه برق و سایر مواردی از این قبیل دارند. به این هزینه ها که باعث میشود وجه نقد از شرکت خارج شود، دارایی ها کاهش یابد و یا اینکه بدهی های موسسه یا شرکت افزایش یابد هزینه می گویند.

– دوره مالی: دوره مالی یک شرکت یک دوره فعالیت معاملات و عملکرد یک موسسه است که می‌تواند در مدت های معینی مانند یک ماه، سه ماه، شش ماه و یکسال باشد. البته در بیشتر مواقع برای راحتی کار یک دوره مالی را با سال تقویمی برابر می دانند. اما گاهی نیز می توان تاریخ شروع دوره مالی را به طور مثال تاریخ ثبت شرکت قرار داد. به هر حال این مسئله یک مسئله اختیاری است که هر شرکت با توجه به شرایط خود می تواند آن را تعیین کند.

– حسابهای موقت: حساب هایی که در پایان یک دوره مالی بسته می شوند به عنوان حساب های موقت شناخته می شوند. این به معنای صفر شدن حساب در پایان دوره مالی است که می‌تواند شامل خرید و فروش، هزینه، درآمد و یا مسائلی از این دست باشد.

– حسابهای دائم: حساب هایی هستند که با تشکیل یک موسسه و شرکت افتتاح می‌شوند. همچنین مانده این حساب ها از یک سال مالی به سال مالی بعدی منتقل می شود.

اصل بهای تمام شده

یکی از مهم ترین مفاهیم  اصلی حسابداری، اصل بهای تمام شده است. بر اساس این اصل، دارایی ها و خدماتی که برای تولید یک کالا و یا  ارائه یک خدمت به کار برده شده اند، باید به بهای واقعی خود به ثبت برسند.

فرض شخصیت جداگانه

یکی از مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری، فرض شخصیت جداگانه است. در این فرض، هر موسسه، شخصیتی جداگانه داشته و مستقل از فردی که مالکیت آن شرکت را به عهده دارد، می تواند در انجام معاملات شرکت کند. در حسابداری مرزهایی که هر شرکت دارد باید به خوبی مشخص باشد.

فرض قابلیت اتکاء و مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری

از دیگر مفاهیم اولیه حسابداری می توان به فرض قابل اتکاء بودن اشاره کرد. در این فرض نیز صورت های مالی ارائه شده باید بر اساس مطمئن ترین و قابل اتکاء ترین دیتا و اطلاعات آماده شده باشند. با این ترفند، صحت و درستی گزارشات ارائه شده در سطح بالایی قرار خواهد گرفت. در برخی جاها به جای واژه قابل اتکاء، عینیت را نیز به کار می برند. توجه داشته باشید که اطلاعات عینی و قابل اتکاء از جمله مفاهیم اثبات شده به شمار می روند و به وسیله افراد حرفه ای نیز به تایید رسیده اند.

فرض تداوم فعالیت ها

از دیگر مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری می توان به فرض تداوم فعالیت ها اشاره کرد. در این مفهوم، فرض می شود که یک واحد تجاری قصد دارد برای مدت زمان طولانی به فعالیت های خود ادامه دهد.

ثبات واحد پولی

از دیگر مفاهیم اصلی حسابداری می توان به ثبات واحد پولی اشاره کرد. در این اصل، حسابداران فرض را بر آن می گیرند، که قدرت خرید ریال همیشه ثابت است. در فرض ثبات واحد پولی تاثیراتی که تورم دارد، نادیده گرفته می شود و حسابداران می توانند محاسبات خود را با فرض اینکه ریال، قدرت ثابتی در خرید دارد، انجام دهند.

واحد اقتصادی و مفاهیم اصلی حسابداری

از دیگر مفاهیم اولیه حسابداری می توان به واحد اقتصادی اشاره کرد. در این مفهوم، هر فرد و یا سازمانی که در حال انجام فعالیت های تجاری است، یک واحد اقتصادی و یا تجاری نامیده می شود. این واحد اقتصادی از آن جهت که می تواند در اقتصاد جامعه تاثیرگذار باشد، دارای اهمیت است و به آن توجه ویژه ای مبذول داشته می شود. معمولا واحدهای اقتصادی را از 4 منظر نوع مالکیت، نوع فعالیت، هدف و تعداد مالکین مورد بررسی قرار می دهند.

نهادهای صنعتی

از دیگر مفاهیمی که حسابداران با آن زیاد سروکار دارند، نهادهای صنعتی است. گروهی از واحدهای صنعتی که در حال انجام فعالیت های مشابهی هستند را نهادهای صنعتی می نامند. از جمله این نهادها می توانیم به خودروسازی، پتروشیمی و غیره اشاره کنیم. اصل نهادهای صنعتی را به عنوان یکی از مفاهیم اصلی حسابداری می دانند.

فروش

از دیگر اصطلاحات مرسوم در حسابداری، فروش است. این واژه در واحدهای اقتصادی کاربرد دارد که عمده فعالیت آنها در حوزه فروش کالا می باشد. عمده درآمد یک شرکت به این فاکتور بستگی دارد.

هزینه های مالی و مفاهیم اولیه حسابداری

از هزینه های مالی نیز می توان به عنوان یکی از مفاهیم اصلی حسابداری یاد کرد. هزینه های مالی به هزینه هایی گفته می شود که برای خرید خدمات صرف می شوند. اگر بخواهیم یک مثال بارز در این رابطه بزنیم، می توانیم به کارمزد بانکی اشاره کنیم.

رویدادهای مالی

یکی دیگر از مفاهیم اصلی در حسابداری که از آن زیاد یاد می کنند، رویدادهای مالی است. معمولا به هر فعالیت و یا به هر ورود و خروج وجوه نقد، رویدادهای مالی گفته می شود. از جمله رویدادهای مالی می توانیم به پرداخت حقوق و امثالهم اشاره کنیم.

فرض اندازه گیری

از دیگر مفاهیمی که در حسابداری از آن زیاد یاد می کنند، فرض اندازه گیری است. در این فرض، همه معامله ها و فرآیندهای مالی واحدهای تجاری و اقتصادی بر اساس واحد پولی مشخص، ثبت و گزارش می شوند. فرض اندازه گیری را نیز یکی از مفاهیم اولیه حسابداری می دانند.

فرض تعهدی

از دیگر مفاهیمی که در علم حسابداری کاربردهای زیادی دارد، فرض تعهدی است. این فرض را نیز یکی از مهم ترین فرضیات در حسابداری می دانند و مطابق آن، درآمد بعد از تحقق پیدا کردن و هزینه ها نیز بعد از جاری شدن، بدون آنکه زمان دریافت و یا پرداخت آنها مشخص شود، شناسایی می شوند و حسابداران آنها را ثبت می کنند.

اصل تطابق درآمد و هزینه

از دیگر اصول مهم در حسابداری، اصل تطابق هزینه و درآمد است. مطابق با این اصل، هزینه هایی که در هر دوره مالی برای یک واحد تجاری و یا اقتصادی به وجود می آید، با میزان درآمد در همان دوره مالی ثبت می شود. توجه داشته باشید، تمرکز این اصل بر اندازه گیری میزان سود است. از این اصل نیز به عنوان مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری یاد می کنند.

آیا در مورد مفاهیم کلیدی حسابداری چیزی می دانید؟

کسب و کارهایی که می خواهند در کار خود موفق عمل کنند، باید در مورد مفاهیم کلیدی حسابداری نکاتی را بدانند. برخی از این نکات مهم به شرحی است که در ادامه بیان می کنیم:

1- جدا کردن هزینه های شخصی از هزینه های عمومی شرکت

یکی از مهم ترین مفاهیم اولیه حسابداری در کسب و کارها، جدا کردن هزینه های شخصی از هزینه های شرکت است. این نکته، به شفاف شدن وضعیت مالی شرکت کمک زیادی می کند. در همین راستا، مدیران کسب و کارها می بایست حساب های جداگانه ای برای شرکت و کارهای شخصی خود در نظر بگیرند.

2-پیگیری دقیق هزینه ها

از دیگر مفاهیم اولیه حسابداری، می توان به پیگیری هزینه ها اشاره داشت. وقتی، هزینه ای صرف می شود، باید به صورت دقیق، پیگیری و ثبت شود. این کار در بهینه کردن هزینه های مربوط به مالیات، کمک قابل توجهی خواهد کرد.

3- ثبت دقیق درآمدها

برای آنکه در زمان ثبت و پر کردن اظهارنامه مالیاتی، هیچ گونه اشتباهی صورت نگیرد، بهتر است درآمدهای به دست آمده، به دقت ثبت شوند. در غیر این صورت، شرکت و یا سازمان، مجبور است جریمه های سنگین مالیاتی پرداخت کند.

بین مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری، مفروضات حسابداری کدامند؟

مفروضات حسابداری، پایه و اساس گزارش ها و صورت های مالی هستند. تمامی شرکت ها برای ارائه صورت های مالی به سازمان های مرتبط، از یک سری اصول و استاندارد هایی که مورد پذیرش همه است، استفاده می کنند.

مفروضات در حسابداری به فرض های اولیه ای گفته می شود که بنیان اصول حسابداری، استاندارد های حسابداری و روش های آن را تشکیل می دهند. این مفروضات عبارتند از:

• تفکیک شخصیت

• واحد اندازه گیری

• تعهد

• تداوم فعالیت

• دوره مالی

این مفروضات در حسابداری به عنوان مفروضات بنیادی شناخته می شوند که اصول حسابداری بر مبنای این مفروضات قابل پذیرش است. آموزش تمامی مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری باید در دوره های معتبری انجام شود و اساتید باید بتوانند این مفاهیم و موضوعات را به متقاضیان تفهیم کنند. هر حسابداری باید تمامی این اصول و مفاهیم را به طور کامل فرا بگیرد تا بتواند در منصب شغلی خود پیشرفت کرده و رضایت کارفرما را نیز کسب کند.

دوره های حسابداری نیک اندیشان تحت نظر اساتید مجرب برگزار می شود که اصول حسابداری را با زبانی ساده به دانش پذیران آموزش می دهند. این دوره ها برای افرادی که هیچ شناختی از حسابداری هم ندارند، می تواند مفید باشد.

مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری بر اساس مفاهیم نظری حسابداری کدامند؟

برای انجام حسابداری به شیوه درست و سازمان یافته، اصول و مفاهیم نظری حسابداری باید تفهیم و رعایت شوند. این اصول عبارتند از:

1-هزینه

بر اساس اصل بهای تمام شده، تمامی آنچه که جزء دارایی است، اعم از لوازم اداری، تجهیزات صنعتی و غیره به محض خریداری باید ثبت شوند.

2-تطبیق

در اصل تطبیق، تمامی معاملات انجام شده با یک نوع درآمد خاص را به عنوان یک واحد به حساب می آورند. مفهموم تطبیق با هزینه ها سر و کار دارد نه زمان یا ساعات انجام یک کار.

3-مادیت

بر اساس اصل مادیت در مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری، تمامی معاملات پولی که به صورت نقدی، چک یا موارد مشابه انجام می شوند، باید ثبت شوند.

4-محافظه کاری

در اصل محافظه کاری، برای جلوگیری از بحران مالی باید علاوه بر بدهی های واقعی، بدهی های احتمالی هم ثبت شود.

5-دوره زمان

بر اساس مفهوم و اصل دوره زمان،  هر کسب و کاری باید نتایج مالی و عملیاتی خود را در دوره های استاندارد و تعیین شده گزارش دهد.

6-سازگاری

در اصل سازگاری، تاکید بر این است که بعد از تصمیم گیری در مورد سیستم حسابداری یک شرکت، باید همه معاملات تجاری دنبال شوند و تغییر در این سیستم غیر قابل قبول است.

روش های شناسایی درآمد در اصول حسابداری کدامند؟

بعد از آشنایی با مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری، بهتر است با چند روش برای شناسایی درآمد در اصول حسابداری نیز آشنا شوید:

۱-روش وصول؛

از این روش در مواقعی که دریافت وجه نامطمئن باشد استفاده می ‌شود. در واقع؛ فروشنده باید برای ثبت درآمد منتظر دریافت وجه بماند.

۲-روش فروش؛

ثبت درآمد در این روش در زمان فروش انجام می شود.

۳-روش اقساطی؛

این روش همان طور که از اسمش مشخص است برای فروش های اقساطی به کار می رود.

۴- روش درصد پیشرفت کار؛

از این روش برای خدمات و فعالیت‌ های طولانی مدت استفاده می‌کنند. در این حالت درآمد ها به مرور و با انجام کار، شناسایی و ثبت می‌شوند. از این روش وقتی استفاده می‌ شود که درصد تکمیل کار قابلیت برآورد داشته باشد.

۵- روش تکمیل کار؛

معمولا از این شیوه برای فعالیت‌ هایی که اتمام آن‌ ها سال‌ ها طول می‌کشد استفاده می‌ شود. حتی ممکن است از این روش در پایان تکمیل کار استفاده شده و درآمد را ثبت کنند. تحقق درآمد که یکی از مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری است بر اساس شرایط فروش و تکمیل کار با یکی از روش های فوق ثبت می شود.

جمع بندی

ما در این مقاله به صحبت در مورد مفاهیم اولیه و اصلی حسابداری پرداختیم. و سعی به طور واضح و کاربردی در مورد هر یک از آنها توضیحی دهیم،  ولی شما می توانید با شرکت در دوره حسابداری نیک اندیشان تمام مفاهیم اصلی و اولیه و اطلاعات دیگری را یاد بگیرید.

برای ثبت نام در دوره آموزش حسابداری نیک اندیشان بر روی دکمه ثبت نام زیر کلیک کنید👇